بهترین کتاب روانشناسی کودک
کودکان از بدو تولد در حال یادگیری هستند و در سال های اولیه ی زندگی شان با سرعت بالایی رشد می کنند و می آموزند. این مسئله، بنیادی حیاتی برای پیشرفت دائمی فراهم می کند و بزرگسالانی که مراقبت و آموز ش کودکان را از بدو تولد تا 8 سالگی انجام می دهند مسئولیت زیادی در مورد سلامتی، رشد و یادگیری آن ها دارند.
بچه های خردسال زمانی شکوفا می شوند که با بزرگسالانی که در مورد نحوه ی تقویت رشد و یادگیرشان آگاه هستند روابط امن و مثبتی داشته باشند. علم رشد و یادگیری اولیه ی کودک، اهمیت و پیچیدگی کار کردن با بچه های خردسال از طفولیت تا سال های ابتدایی را آشکار می سازد.
پژوهش در طی دهه ی گذشته اطلاعات زیادی در مورد نحوه ی یادگیری و رشد کودکان فاش ساخته است. مطالعات نشان داده اند که دوران اولیه ی بچگی زمانی است که تغییرات رشدی در حال روی دادن است که می تواند پیامدهای عمیق و پایدار برای آینده ی بچه ها به دنبال داشته باشد.
بیولوژی رشد اولیه ی کودک
پژوهش در مورد بیولوژی رشد و علوم اعصاب چهار دیدگاه کلی در مورد نقش مغز در حال رشد و سیستم های بیولوژی دیگر در رشد اولیه ی دوران بچگی ارائه می کند:
1 - مغز از طریق تعاملی پویا بین فرایندهای اصلی زیستی و تجارب محیطی رشد می کند. این فرایند از لحظه ی لقاح شروع می شود و در سرتاسر زندگی ادامه می یابد. در طی سال های اولیه ی کودک، مغز به شیوه های سریع و اساسی رشد می کنند و ارتباط های بین نورون ها تقویت می شوند.
2- تاثیر متقابل ژن ها و محیط. پژوهش ها نشان می دهند که نباید تاثیر محیط یا بیولوژی به تنهایی در نظر گرفته شود.
3 - تاثیر استرس روی رشد. شواهدی قوی مبنی بر این که ناملایمات روان شناختی و اجتماعی اولیه، حتی در طی رشد جنین می تواند تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت مهمی بر روی رشد مغز و شیوه ای که مغز و بدن استرس را مدیریت می کنند داشته باشد. علاوه بر این مغز، سیستم های چند گانه درگیر پاسخگویی به استرس هستند و می توانند متاثر از ناملایمات مزمن باشند.
4 - تفاوت های فردی در حساسیت نسبت به محیط ها. برخی از کودکان به نظر می رسد نسبت به تاثیرات مثبت و منفی حساس ترند.
با توجه به این که جنبه های متقابل متعدد و متقابلاً تقویت کننده ی رشد کودک وجود دارد روندهای رشد در سه زمینه توصیف می شوند:
1 - رشد شناختی کلی
2 - یادگیری موضوعی
3 - رشد اجتماعی و هیجانی
رشد شناختی کلی
مطالعات رشد شناختی باعث شده است پژوهشگران، ذهن در حال رشد را از همان سال اول تولد به گونه ای حیرت انگیز فعال و پربینش در نظر بگیرند. به عنوان مثال، در اوایل دوران نوزادی، کودکان نظریه هایی را برای توضیح رفتار مردم و کارهای اشیاء استنباط می کنند. آگاهی از آن چه محققان در مورد رشد شناختی نوزادان و کودکان خردسال کشف کرده اند، می تواند به بزرگسالانی که با کودکان کار می کنند کمک کند تا از یادگیری آن ها بهتر حمایت کنند.
یادگیری موضوعی
برخی از اصول برای شیوه های دستورالعمل ها به طور کلی در میان موضوع ها و حوزه های مختلف رشد و یادگیری قابل استفاده است، از جمله:
1 - آموزش از طریق مسیرهای یادگیری
2 - استفاده از ترکیبی از روش های آموزشی
3 - رویکردهای مداخله ای لایه لایه ( در این رویکردها، افراد آموزش دهنده از روش های ارزیابی مداوم برای تشخیص این که کدام کودک محتوای های خاصی را یاد گرفته است و این که کدام کودک نیاز به آموزش بیشتر دارد استفاده می کنند.)
4 - اطمینان از تداوم و همسویی
رشد و یادگیری کودکان خردسال به حمایت دائمی و فزاینده وابسته است.
رشد اجتماعی و هیجانی
رشد توانایی اجتماعی و هیجانی بخش مهمی از رشد و یادگیری اولیه ی کودکان است. توانایی اجتماعی و هیجانی به معنای توانایی درک کردن و مدیریت کردن هیجان ها و رفتارها، تصمیم گیری ها و دستیابی به اهداف، و ایجاد و حفظ روابط مثبت، از جمله احساس و نشان دادن همدلی نسبت به دیگران می باشد. رشد دادن این توانایی ها برای یادگیری و موفقیت تحصیلی بچه ها مهم است. توانایی اجتماعی و هیجانی این توانایی را به بچه ها می دهد تا با افزایش توانایی تعامل سازنده با معلمان، کار کردن موثر با همسالان و اختصاص دادن توجه به یادگیری، تکالیف تحصیلی را انجام دهند.
جنبه های رشد اجتماعی و هیجانی
1 - روابط و هیجان سالم
حمایت هیجانی و امنیت ایجاد شده توسط روابط مثبت به شکل های مختلف به موفقیت یادگیری کودکان خردسال کمک می کند. به عنوان مثال بچه هایی که روابط امن با والدینشان دارند از مهارت های اجتماعی بالاتر، رشد اخلاقی بیش تر، خودپنداره ی مثبت تر برخوردارند. بچه هایی که دلبستگی امن دارند همچنین از رشد شناختی و زبان بیش تری برخوردارند و موفقیت تحصیلی بیشتری را نشان می دهند.
2 - کنترل هیجان و مدیریت فردی
توانایی کودک در کنترل هیجان هایش، افکارش، و رفتارهایش در شرایط مختلف، مدیریت کردن استرس، کنترل کردن تکانه ها و تلاش کردن در راستای اهداف می تواند بر یادگیری و روابط با بزرگسالان و همسالان تاثیر داشته باشد. بچه هایی که فاقد خودتنظیمی موثرند به شیوه ی سازنده در فعالیت های یادگیری شرکت نمی کنند. آن ها ممکن است اخلالگرانه و پرخاشگرانه رفتار کنند: بنابراین آن ها حمایت کمتری از جانب همسالان شان دریافت می کنند و درنتیجه یادگیری آن ها ممکن است تضعیف شود.
3 - درک اجتماعی و هیجانی
به عنوان مثال، بچه ها می فهمند که اعتقادات افراد در ارتباط با حقیقت ممکن است درست یا غلط باشد، و این منجر می شود به درک این که افراد ممکن است فریب بخورند. آن ها همچنین می فهمند این که چطور تفاوت های شخصیت افراد می تواند باعث شود که افراد مختلف در شرایط مشابه به شیوه های خیلی متفاوت رفتار کنند.
4 - خودآگاهی و یادگیری اولیه
این که کودکان خردسال یادگیری خودشان را چگونه ارزیابی می کنند روی موفقیت تحصیلی آن ها تاثیرگذارست. کودکان خردسال به طور فزاینده ای نسبت به ارزیابی های مثبت و منفی از رفتارشان حساس می شوند که به عنوان اساس خودسنجی های آن ها عمل می کند. پژوهش ها نشان داده است که تا چه اندازه بازخورد عملکرد والد و معلم روی خودپنداره و انگیزه ی موفقیت بچه ها تاثیرگذارست.
5 - استرس و ناملایمات مزمن
استرس مزمن می تواند روی رشد بچه ها تاثیرگذار باشد. پژوهش ها نشان می دهند که ناملایمات و استرس در سال های نخستین زندگی با میزان بالاتر مشکلات ذهنی و فیزیکی، اختلالات مربوط به رشد و مشکلات مرتبط با موفقیت تحصیلی و خطرات همیشگی اختلالات مزمن که سلامتی و رفاه را به خطر می اندازد ارتباط دارد. شرایطی که به این استرس مزمن کمک می کند شامل فقر و سوءاستفاده و همچنین شرایطی ملایم تر ولی مداوم از جمله تعارض زناشویی مزمن والدین می باشد.