مکتب ساخت گرایی: نخستین مکتب فکری روانشناسی است. طرفداران این مکتب در روانشناسی تجربی بر این باورند که تمام فرایندهای هشیارانه از ترکیب عناصر منفردی ساخته شده اند که تصریح آن ها از طریق درون نگری وظیفه ی اولیه روانشناسی است. مهم ترین متفکران ساخت گرا ویلهلم وونت و ادوارد تیچنر بوده اند.

مکتب انسان گرایی: طرفداران مکتب انسان گرایی معتقدند که رفتار انسان معنی دارست و معلول تعداد زیادی از عوامل فیزیکی، روانی و اجتماعی فرهنگی پیچیده می باشد. روانشناسی بشردوستانه غالبا به نیروی سوم در روان شناسی پس از روانکاوی و رفتارگرایی اطلاق می شود و به طور کلی توسط آبراهام مزلو که یک رشته ارزش های مهم در روانشناسی جدید وارد ساخت پدید آمد. دیدگاه بشر دوستانه ی مزلو با انگیزه های عالی انسان، رشد شخصی، آگاهی، فهم و زیبایی شناسی سر و کار دارد.

مکتب کارکردگرایی: این مکتب بر تحلیل روان و رفتار بر حسب کارکرد و سودمندی آن ها تاکید می کند تا بر محتوای آن ها. کارکرد گرایی مکتب فکری خاصی است که به طور رسمی در دهه ی اول و دوم قرن بیستم در دانشگاه شیکاگو به وسیله ی آنجل و کار پدید آمد.

مکتب شناخت گرایی: تاکید و تمرکز مکتب شناخت گرایی مطالعه بر روی فعالیت های پیچیده ی مغز مثل به یاد سپردن، استدلال کردن، تصمیم گرفتن و حل مسئله می باشد. این موضوعات را نمی توان با مشاهده ی مستقیم مطالعه کرد ولی می توان آن ها را به صورت غیر مستقیم ارزیابی و استنباط کرد.

مکتب رفتارگرایی: طرفداران مکتب رفتارگرایی معتقدند که تنها موضوع مناسب برای تحقیق روانشناختی علمی، رفتار قابل مشاهده و قابل سنجش است. این اصطلاح توسط واتسون در سال ۱۹۱۳ ابداع شد. رفتار گرایی مدئی است که واژه  ناخودآگاه نه مفهومی قابل تعریف است و نه قابل استفاده.

مکتب گشتالت: این مکتب در حوالی سال ۱۹۱۲ در آلمان به وجود آمد. رهبری این مکتب را سه دانشمند به نام های ورتایمر، کافکا و کهلر به عهده داشتند. کلمه ی گشتالت را می توان شکل یا هیئت ترجمه کرد و کسانی که از این مکتب پیروی می کنند هیئت نگر نامیده می شوند. روانشناسان گشتالت معتقدند روش های تحلیلی یا ذره ای که ساخت نگرها در تحقیقات خود به کار می برند مصنوعی است و نتایج چنین تحقیقاتی نمی تواتد ماهیت واقعی ‌تجربه آگاه را نشان دهد.